Fantazmat Wielkiej Lechii, czyli jak historia z poważnej nauki stała się fantastyką naukową

Cała dyskusja prowadzona z tzw. turbosłowianami pokazuje jedno – poziom wiedzy polskiego społeczeństwa nie jest zbyt wysoki, poziom wiedzy historycznej tym bardziej. Powodów jest kilka – my, historycy-naukowcy nie potrafimy się przebić do świadomości społecznej. Nie wspominając tylko o IPN i historii XX wieku, jako ciągle żywej, niejednokrotnie upolitycznionej, kontrowersyjnej, zarówno w sferze aktorów dramatu, jak i samych badaczy, przyjętych przez nich metod, a na zasobie źródłowym kończąc.

Jest to również okres, który ma niezwykły handicap w postaci kanałów telewizyjnych – TVP Historia i innych, gdzie zazwyczaj pokazywane są programy dotyczące XX wieku właśnie. Trudno tam znaleźć audycje o innych epokach. Oczywiście, zdarzają się takie, ale jest ich bardzo mało.

Współczesnych polskich seriali fabularnych o Piastach, Jagiellonach czy królach elekcyjnych w ogóle nie można znaleźć, bo ich po prostu nie wyprodukowano. Nie wliczam w to seriali powstałych 30–40 lat temu, które już nie są ani atrakcyjne dla młodego widza, a pod względem przekazywania obecnego stanu wiedzy nie przystają już do swojej misji, jaką niesie popularyzacja dziejów naszego państwa i narodu. Takich seriali, dokumentów czy spektakli w teatrze telewizji doczekały się wydarzenia i postaci XX wieku: serial „Czas Honoru”, wraz z sezonem tylko o powstaniu warszawskim, serial „1920. Wojna i miłość” czy spektakl „Inka” teatru telewizji. Rzecz jasna, powstają seriale historyczne, m.in. o rodzie Borgiów czy Wikingach, starożytnym Rzymie, ale ich przekaz, nastawiony głównie na seks i przemoc, są kierowane do publiki dorosłej. Chwała im za to, że starają się spopularyzować inną epokę niż wiek XX, bo pewnie wielu z widzów sięgnęło po opracowania, dzięki którym temat zgłębiło.

Wina w niskim poziomie wiedzy historycznej wśród społeczeństwa polskiego leży na barkach nas wszystkich – historyków, mediów, zwykłych obywateli, polityków, którzy sami mają ogromne braki, a oficjalnie zapytani przez media w kwestiach historycznych, potrafią nieziemsko owym brakiem wiedzy się zhańbić, co jest powodem do drwin. Niestety właśnie politycy odpowiadają za kształt polskiego szkolnictwa na wszystkich szczeblach, a co za tym idzie, również za program i wygląd przedmiotu historia. Przedmiotu ważnego, ukazując dzieje naszej ojczyzny, problemy i błędy jej władców i polityków, sukcesy, kształtując poczucie przynależności narodowej i poczucie dumy, że zawsze przodkowie nasi wychodzili z zawiłości dziejowych zwycięsko.

Za sferę przekazania tego wszystkiego odpowiedzialni są nauczyciele, którzy albo nie posiadają odpowiednich umiejętności przekazania tej wiedzy, odpowiedniego podejścia do ucznia czy tematu, kontaktu z młodym człowiekiem, traktując go jako zło konieczne swojej pracy, (co, moim zdaniem dyskwalifikuje taką osobę do pozostania nauczycielem, a nie jest, niestety, ani weryfikowane, ani poddane ocenie, a czego skutkiem słabego nauczyciela jest bardzo trudno ze szkoły zwolnić), dostatecznej wiedzy, zwłaszcza najnowszych badań, głównie skupiając się na przestarzałych podręcznikach, których używali sami będąc studentami i nie kwapiąc się, by swoją wiedzę poszerzyć. Nie jest to ogólny obraz, bowiem zdarzają się nauczyciele-pasjonaci, mający ogromną wiedzę i prawdziwy talent do nauczania, którym potrafią pociągnąć za sobą młodych. I niestety tylko oni są darzeni szacunkiem. Reszta, zarówno przez społeczeństwo jak i samych uczniów, nie jest nim darzona. A szkoda... pozostałym nauczycielom też się bowiem należy.

Młodzi ludzie, jacy są, każdy z nas wie, bo każdy nim był. Raczej nie interesuje się szkołą, tylko innymi sprawami, nieraz nieporuszanymi na szkolnych lekcjach... rzadko szanujący nauczycieli za ich pracę. Dopiero po skończeniu edukacji i wyjściu z systemu edukacji pojawia się nutka nostalgii i doza aprobaty dla „nauczycielskiego rzemiosła”. Podobnie jak przy wychowaniu przez rodziców... Na samym końcu tego łańcuszka, ale i na samym jego początku, jesteśmy my, historycy-naukowcy. Na końcu, bowiem właśnie po lekcjach historii, popularyzacji przez liczne wydarzenia, seriale, filmy to właśnie do opracowań naukowych winny sięgać osoby zainteresowane danym zagadnieniem. Na samym początku, bo właśnie dzięki naszym badaniom, najnowsza wiedza, jak najnowsze metody jej przekazywania winny być wykładane przyszłym nauczycielom, by mogli ją później stosować podczas wykonywania swoich obowiązków. Niestety system ten nie działa, czego dowodem jest tworzenie licznych mitów historycznych, które nie przyczyniają się do popularyzacji historii jako nauki, i posiadającej tenże status od końca wieku XVIII (np. chemia jako nauka powstała w wieku XIX, tak samo biologia, a jakoś ich naukowość nie jest podważana), tylko do głoszenia nieweryfikowalnych twierdzeń i wymysłów, przynosząc jednocześnie szkodę środowisku akademickiemu, historykom-naukowcom, nauczycielom, młodzieży uczącej się, ale również osobom, które edukacje mają dawno za sobą...

Niestety ziarno tych fantazmatów padło na ziemię żyzną (por. Mt 13), którą określić można ogólnie niskim stanem wiedzy społeczeństwa, mimo że tytułów magistra i doktora w nim przybywa, nie idą one jednak za jakością ich znaczenia. Jest to jedna z tych bolączek naszego państwa i jego narodu, że nierozwiązana, stanie się przyczyną, oby nie, upadku Polski, polskości, jej historii i tradycji... A jednostki najbardziej wybitne zostaną wydrenowane, przynosząc sukcesy państwom i narodom ościennym.

Doctore